1- اولویت های پژوهشی مرکز
با توجه به مطالعات موجود، نیازهای جامعه و اهداف مرکز تحقیقات اعتیاد و سبک زندگی، اولویتهای پژوهشی زیر پیشنهاد میشود:
الف) ارزیابی مواجهات محیطی با دود تنباکو و اثرات سلامتی آن
- پایش کیفیت هوای محیطهای داخلی و شناسایی آلایندههای منتشره از قلیان و سایر محصولات دخانی سنتی و نوظهور
- اندازهگیری و تحلیل میزان مواجهه با دود دست دوم و سوم در محیطهای خانگی و عمومی
- پایش بیولوژیک ترکیبات شیمیایی و آلاینده های ناشی از دود تنباکو در افراد در معرض
- بررسی تأثیر سیستمهای تهویه و راهکارهای کنترل آلودگی هوا در کاهش مواجهه با دود محیطی تنباکو
- ارزیابی انتشار و ماندگاری آلایندههای دود قلیان در محیطهای داخلی و تأثیر آن بر سلامت ساکنین
ب) اپیدمیولوژی مصرف دخانیات و الگوهای مواجهه با آلایندههای محیطی
- مطالعات مقطعی و کوهورت برای بررسی شیوع مصرف قلیان و سایر دخانیات به ویژه عوامل دخانی نوظهور نظیر ویپ، سیگارهای الکترونیکی و محصولات گرمشونده تنباکو در گروه های سنی مختلف و عوامل مؤثر بر آن
- بررسی شیوع اعتیادهای رفتاری شامل وابستگی به مواد غذایی ناسالم، اینترنت، بازیهای ویدیویی و رفتارهای جنسی ناسالم
- تحلیل ارتباط مواجهه با دود محیطی تنباکو و بیماری های غیرواگیر، بیماریهای التهابی و اختلالات غدد درونریز
- ارزیابی میزان مواجهه گروههای آسیبپذیر (زنان باردار، نوزادان، کودکان و سالمندان) با دود دست دوم و سوم
پ) تغذیه و سبک زندگی سلامتمحور در کاهش اثرات مخرب دخانیات
- بررسی اثر محافظتی رژیمهای غذایی غنی از آنتیاکسیدان در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از مواجهه با دود تنباکو
- تحلیل ارتباط بین الگوهای تغذیهای و گرایش به مصرف دخانیات و سایر مواد مخدر
- بررسی ارتباط بین الگوهای تغذیهای و اعتیادهای رفتاری با تأکید ویژه بر مصرف مواد غذایی ناسالم مانند مصرف قند و فست فودها
- طراحی و ارزیابی مداخلات تغذیهای برای کاهش آسیبهای ناشی از مصرف دخانیات سنتی و نوظهور و کمک به ترک.
- بررسی تأثیر متقابل مصرف دخانیات و الگوهای تغذیهای بر شاخصهای متابولیک
ت) ارزیابی مواجهه و پیامدهای سلامتی در گروههای آسیبپذیر
- سنجش بیومارکرهای مواجهه با دود محیطی تنباکو در کودکان و نوزادان
- بررسی ارتباط مواجهه با دود محیطی و بروز بیماریهای تنفسی و آلرژیک در کودکان
- مطالعه تأثیر مواجهه با دود دست دوم و سوم بر سلامت سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای
- تحلیل ارتباط مواجهه پیش از تولد با دود محیطی تنباکو و پیامدهای نامطلوب بارداری
- بررسی آسیبپذیری کودکان و نوجوانان نسبت به اعتیادهای رفتاری بهویژه اعتیاد به اینترنت و بازیهای ویدیویی
ث) توسعه فناوریهای نوین پایش و کنترل آلایندههای محیطی تنباکو و اعتیادهای نوظهور
- طراحی و ارزیابی سنسورهای کمهزینه و قابل حمل برای پایش آلایندههای دود در محیط
- توسعه اپلیکیشنهای موبایل برای ثبت و پایش مواجهات محیطی با دود و همچنین کنترل اعتیادهای رفتاری
- کاربرد روشهای هوش مصنوعی در پیشبینی الگوهای انتشار آلایندهها و شناسایی مناطق پرخطر
- ارزیابی فناوریهای نوین تصفیه هوا برای کاهش آلایندههای دود در محیطهای داخلی
- توسعه ابزارهای دیجیتال برای پایش و مدیریت اعتیادهای رفتاری نوظهور
ج) سیاستگذاری مبتنی بر شواهد و مطالعات اقتصاد سلامت
- تحلیل هزینه-اثربخشی مداخلات کنترل دخانیات با تمرکز بر قلیان در منطقه.
- ارزیابی تأثیر سیاستهای قیمتگذاری و مالیات بر کاهش مصرف دخانیات و سایر مواد مخدر.
- مطالعه بار اقتصادی بیماریهای ناشی از مواجهه با دود دست دوم و سوم
- بررسی هزینههای اقتصادی و اجتماعی اعتیادهای رفتاری بهویژه اعتیاد به موادغذایی ناسالم، اینترنت و بازیهای ویدیویی
توسعه چارچوب نظری برای ادغام خدمات پیشگیری از انواع اعتیاد (اعم از رفتاری و مواد مخدر) در نظام سلامت با رویکرد جامع زیستی-روانی-اجتماعی